امروزه کارت بانکی به مهمترین ابزار خرید و فروش تبدیل شده است و کمتر از گذشته پیش می آید که فردی انبوهی از اسکناس را از جیب خود بیرون بیاورد و برای پرداخت هزینه ها شروع به شمردن اسکناس کند.
بر اساس آخرین گزارش شبکه پرداخت الکترونیکی کارت (شاپرک)، در آبان ماه امسال بیش از ۱۲۲ میلیون کارت نسبت به مهرماه تراکنش بانکی داشته است. اما نکته اینجاست که در حالی که 122 میلیون کارت تراکنش مالی داشتند، حدود 409 میلیون کارت بانکی در کشور صادر شد.
از آنجایی که حدود 58 میلیون نفر بالای 18 سال در کشور داریم، یعنی هر نفر بیش از هفت کارت بانکی دارد. موضوعی که در این گزارش قصد داریم به آن اشاره کنیم، جزئیات تراکنش های آبان ماه، هزینه صدور کارت های بانکی، دلیل تعداد زیاد کارت های بانکی در کشور، مقایسه کارت بانکی ایران با سایر کشورها و … خواهد بود. .
تعداد کارت های تراکنش
بررسی آخرین گزارش شاپرک از تعداد کارت های تراکنش در آبان ماه سال جاری نشان می دهد که از حدود 409 میلیون کارت بانکی صادر شده، تنها 122 میلیون و 692 هزار و 6 کارت بانکی تراکنش داشته اند که از این تعداد بالغ بر 116 میلیون و 803 هزار کارت برداشت شده است. بیش از 408000 کارت اعتباری و بیش از 5479000 کارت هدیه و کوپن بود.
چند تا کارت بانکی داریم؟
سه نوع کارت در سیستم بانکی ما وجود دارد که شامل کارت های نقدی، کارت های اعتباری و کارت های پیش پرداخت می شود. بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی، تا اول آبان ماه امسال تعداد کارت های بانکی کشور به نزدیک به 409 میلیون کارت رسیده که به نظر می رسد اکنون به حدود 420 میلیون کارت رسیده است.
اما بر اساس این گزارش، تا اول آبان ماه سال جاری، 408 میلیون و 853 هزار و 630 کارت بانکی در قالب کارت های برداشت، اعتبار و هدیه در کشور صادر شده است.
از این تعداد ۲۶۷ میلیون و ۱۴۵ هزار و ۸۴۰ کارت بانکی از نوع برداشت، ۸ میلیون و ۵۲۲ هزار و ۸۶۸ کارت اعتباری و ۱۳۱ میلیون و ۲۰۲ هزار و ۲۲۷ کارت خرید یا هدیه در بانکهای کشور صادر شده است. در این میان بانک ملی در صدور هر 3 کارت در رتبه اول و بانک های صادرات، ملت و سپه در رتبه های بعدی قرار دارند.
بانک خاورمیانه کمترین تعداد کارت برداشت را در شبکه بانکی صادر کرده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی، تا پایان مهرماه امسال که بازار اصلی کارت های پول الکترونیکی در اختیار بانک ملت بود، معادل یک میلیون و 987 هزار و 695 کارت پول الکترونیکی در کشور وجود داشت.
هر ایرانی چند کارت دارد؟
با توجه به اینکه حدود 409 میلیون کارت بانکی در کشور فعال است، به طور میانگین هر ایرانی بالای 18 سال بیش از هفت کارت بانکی دارد. البته خانوارهای روستایی به کار با یک کارت بانکی بسنده می کنند، اما خانوارهای شهری به طور میانگین بیش از 10 کارت به نام خود دارند.
کارمزد صدور کارت بانکی
در حال حاضر کارمزد صدور کارت بانکی 6000 تن است در حالی که به گفته مدیرکل امور بانکی شخصی بانک ملت، هزینه صدور هر کارت بانکی 4 برابر بیشتر از کارمزدی است که بانک ها از مشتری دریافت می کنند. یعنی هر کارت بانکی حدود 24000 تن قیمت دارد.
بررسی گزارش ها نشان می دهد سالانه به طور متوسط 35 میلیون کارت بانکی صادر می شود. اگر کل هزینه هر کارت 24 هزار تن باشد، کل هزینه صدور این تعداد کارت در یک سال 840 میلیارد تن خواهد بود که 210 میلیارد تن آن توسط مردم پرداخت می شود.
اما این سوال پیش می آید که با وجود تمام هزینه های صدور کارت بانکی، مدت اعتبار در کارت های بانکی درج شده است، بنابراین بانک برای صدور مجدد ضرر می کند.
مهدی فاتحی، کارشناس ارشد بانکداری دیجیتال گفت: تعیین تاریخ انقضا از دستورات بانک مرکزی و یکی از عوامل امنیتی برای پرداخت های آنلاین است و بانک ها باید به سمت تعیین مدت اعتبار برای برداشت کارت ها حرکت کنند.
کارت بانکی در کشورهای دیگر
در حالی که در کشور ما هنوز سالانه تعداد قابل توجهی کارت بانکی برای برداشت صادر می شود، بسیاری از کشورها از کارت برای برداشت صرف نظر کرده و بیشتر از کارت اعتباری استفاده می کنند. هنگام استفاده از کارت اعتباری برای افزایش اعتبار فرد، سعی می کند از یک بانک خدمات دریافت کند، بنابراین نیازی به استفاده از کارت چند بانک نیست. در برخی کشورها رمز عبور وجود ندارد و دارنده کارت مانند حامل پول است.
موضوع بعدی بحث پورتفولیو است. کیف هایی مانند Jasuichi ساخت ترکیه هستند و کارکردی نمادین دارند. در ترکیه برای تراکنش های کوچک از توکن ها و برای تراکنش های بزرگ از کارت ها استفاده می شود.
تلفن همراه و چهره در کشورهای شرق آسیا استفاده می شود. به این ترتیب فرد و تلفن همراه در بانک معرفی و حساب بانکی که از آن برداشت می شود اعلام می شود، در حالی که به گزارش جام جم، استفاده از کارت در اکثر کشورها اما همچنان در ایران رو به کاهش است.
خطرات صدور این تعداد کارت بانکی
برای بررسی خطرات این تعداد کارت برای اقتصاد ایران، بهتر است نگاهی به گزارش تابناک از پولشویی قربانعلی فرخزاد بیندازیم. گربانعلی فرکزاد کسی بود که ماشین سازی تبریز را خرید و زمانی مشخص شد که سه میلیون دلار در 4200 تن برای تجهیزات کارخانه از بانک مرکزی دریافت کرد و آن را به صورت رایگان در بازار فروخت و مبالغ هنگفتی به دست آورد. . . توی جیبش بود
پس از دستگیری وی تخلفات دیگری نیز فاش شد. به گزارش «تابناک»، یکی از تخلفات وی این است که به گفته نماینده دادستان و اعترافات فرکزاد، تنها در بانک ملی 25 حساب با گردش مالی 2500 میلیارد تنی داشته است.
فرخزاد در 25 بهمن 96 حدود 14.5 میلیارد تن به سیستم بانکی کشور واریز کرده است که در قوانین پولشویی کشور غیرممکن است و سابقه پولشویی محسوب می شود، بنابراین یکی از معایب داشتن کارت های بانکی زیاد در اقتصاد است. کشور موضوع فساد، اختلاس و پولشویی است.
از سوی دیگر، انبوه کارت های بانکی منجر به فرار مالیاتی می شود و تشخیص درآمد هر فرد برای اخذ مالیات از کل درآمد دشوار است. علاوه بر این، تعداد زیاد کارت های بانکی، ردیابی حساب ها را با مشکل مواجه می کند و همین امر کار قاچاقچیان را آسان می کند و به راحتی می توانند پول های قاچاق را به حساب های بزرگ خود انتقال دهند.
چه کاری می توان کرد؟
ترکیب کارت های بانکی می تواند نظارت را برای مردم آسان تر کند. این طرح سال هاست که دنبال می شود اما اجرایی نشده است. در سال 96، مدیر وقت اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی از آمادگی بانک ها برای معرفی استانداردهای امنیتی و صدور کارت هوشمند خبر داد.
همچنین در بهمن ماه ۱۳۹۵ عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «اما انباشت کارت های بانکی هنوز به جایی نرسیده است.
منبع: روزنامه خراسان