روز اول تنها روز در جهان ابدیت نیست. ما آن روز را جز با حافظه طبیعی خود به یاد نمی آوریم. اما روزی دیگر در زمان ما و در دنیا رخ داده است و ما آن را به یاد نمی آوریم. ما بارها آن را شنیده ایم. قرآن می فرماید که خداوند مردم را چنین خطاب می کند: آیا من پروردگار شما نیستم؟ «و پروردگارت از بنی آدم، از ظاهرشان، عترتشان را گرفت و بر ضد خود شهادت دادند، و خداوند فرزندانشان را از پشت آدم گرفت» و (به یاد بنی آدم) و آنان را گواه قرار داد. برای خودش هستی؛ (و گفت:) آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: بله! بله، پیامدهایی برای بشریت داشت. وقتی قبول کردی که پروردگارت خداست، یعنی کس دیگری را عبادت نکن. نه خودم، نه شخص دیگری، نه شیطان، نه ماه و خورشید. وقتی قبول کردی که پروردگارت خداست، نباید از دیگری اطاعت کنی. آیه یکصد و هفتاد و دوم سوره اعراف در ادامه داستان این پیمان را بیان می کند و دلیل پذیرش آن را نیز بیان می کند: «و در روز قیامت گفته می شود که ما از آن خبر نداریم. ” مبادا در قیامت بگویید ما از آن خبر نداشتیم. علاقه به عبادت خدا یک تعهد طبیعی است و دعوت او از درون هر کسی نشات می گیرد. در آیات آخر سوره آل عمران می خوانیم: «پروردگارا ما را شنید که دعوت به ایمان را اعلام کردیم، آمین برای پروردگارت، پس ایمان آوردیم.» صدایی شنیدیم که ما را به ایمان می خواند و می گفت به پروردگارت ایمان بیاور، پس باور کرد . صاحب این تماس کیست؟ این چه تماسی است که ما به این سرعت جواب دادیم و جواب دادیم؟ اهمیت بدون شک این است که صاحب این دعوت خود خدا و پیامبران اوست. اما شاید قرآن برای این دعوت معنای دیگری داشته باشد و آن ندای است که ما را از درون به معنویت و عبادت فرا می خواند. دعوتی که از جانب ما می‌آید به سرعت پاسخ می‌دهیم و دعوت انبیا مانند پژواک است که به دعوت درونی ما پاسخ می‌دهد. همان ندایی است که روز اول به خدا آری گفت و اکنون ما را به این عهد می خواند.
روزی دیگر فرا رسید و این بار سؤال کننده رسول خدا، آخرین پیامبر بود. پرسید: ای مردم آیا شما اولین مؤمنان من هستید؟ آهای مردم! مگه من ارباب شما نیستم؟ جواب مردم همان جوابی بود که در جهان خوار به خدا دادند: «کالوا دا».
این ندای پیامبر نیز مانند دعوت خدا پاسخی بود به دعوت باطنی خودشان. از آنجایی که عشق به امیرالمومنین در دل مسلمانان ریشه دوانده بود و این گونه نبود که پیامبر گدیر سوال جدیدی مطرح کنید مردم فطرت و وجدان و محبت می دانستند که نزدیک ترین فرد به رسول الله، امیرالمؤمنین(ع) است. مردی است که مانند پیامبر مهربان است، مانند او زاهد و پارسا و داناست، مانند او شجاع و رزمنده است، مانند او خوش اخلاق، مانند او خوش تیپ است. اینها چیزهایی پنهان از چشم مردم نبودند، بلکه از خورشید آشکارتر بودند. علاوه بر خود این پیامبر از بدو بعثت و نبوت بارها. من علی را دارم پیامبر اکرم را معرفی کرده و موضع خود را بیان کرده بود. تمام زندگانی پیامبر برای علی مانند غدیر بود و برای اهل علم هر روز مانند غدیر بود. غدیر فرستاده بود، به محض مبعوث، امیرالمومنین به عنوان اولین شخص به او ایمان آورد. غدیر همان فطر بود که خداوند ثواب سالهای خدمت پیامبر را که لحظه به لحظه شبیه رمضان بود به او عطا کرد. غدیر قربانی بود که شیطان در آن ناامید شد و پیامبرش اسماعیل را که پیش از این بارها خود را فدای رسول خدا کرده بود به قربانگاه شفاعت آورد. غدیر عید فداکاری است که خداوند علی را برای ادامه راه پیامبر برگزید، همچنان که اسماعیل برای ادامه راه و نسل ابراهیم برگزیده شد.
مردم با امیرالمومنین آشنا بودند و پیامبر در غدیر حجت را به پایان رساند و وصیت ملا را رسمیت بخشید. بسیاری از مردم عهدی را که با خدا بسته اند فراموش کرده یا شکسته اند. فراموشی این پیمان در روز قیامت عذاب مردم را خواهد گرفت. بسیاری از مردم نیز از قراردادی که با رسول الله بستند صرف نظر کردند. «ارتداد الناس بعد از رسول الله الا سه» این عدد چهار یا پنج یا هفت نیز آمده است; اما هنوز هم شگفت انگیز است. آن همه مسلمانی که بعد از رحلت پیامبر(ص) با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کردند و به پیامبر آری گفتند چه شد؟ روایت شده است که دختر پیامبر به شخصی که از او در مورد خلافت امیرالمومنین پس از رسول خدا (ص) پرسیده بود، گفت: عجب! آنسیتم یوم غدیر خم؟!».
چه شد که سوگند غدیر فراموش شد؟ معمولاً می گوییم بعد از رحلت رسول خدا (ص) عده ای در سقیفه بنی ساعده جمع شدند و خلافت را بین خود تقسیم کردند و سپس با برنامه ریزی، شخص دیگری را به جای حضرت امیر (ع) نشاندند و از آن حضرت بیعت کردند. مردم برای او اما در این روایت، نقش مردم به شدت منفعل، مشکوک و شگفت‌انگیز است. مردم چه کار می کردند؟ چرا معترضان به این محاکمه کم بودند؟ کجا بودند مردمی که حضرت فاطمه باید با فرزندانش خانه می خواند و غدیر را به آنها یادآوری می کرد؟
شاید این کسانی که غدیر را فراموش کرده اند همان کسانی باشند که خدا را فراموش کرده اند. بی توجهی به دستور پیامبر ریشه در بی ترسی از خدا دارد. کسی که به عهد خود با خدا وفا نمی کند چگونه می تواند به عهد خود با پیامبرش وفا کند؟ ضعف ایمان بود که مردم را از اطراف امیرالمومنین(ع) پراکنده کرد. زیرا این قول بسیار درست است: «گدیر همان است». ما در شب قدر با خدا تجدید میثاق می کنیم و در غدیر هم باید تجدید عهد کنیم. اینطور نیست که ما شیعیان واجبات را تعریف کرده باشیم و کاری به غدیر نداشته باشیم مگر اینکه آن را جشن بگیریم و عید بگیریم و بگوییم الحمدالله ذی یلنا من المتمسکین، بلیه علی بن ابی طالب. همه اینها خوب و لازم است، اما فراموش نکنیم که همه مسلمانان در غدیر شیعه شدند. چه شد که امت اسلامی هفتاد و دو قسمت شد و در روز قیامت کربلا جسد هفتاد و دو یاران فرزند پیامبر و خود او را تکه تکه کردند؟ غدیر وقت آن است که از خود بپرسیم ما شیعه هستیم اما آیا در بزنگا شیعه خواهیم ماند؟ بله گفتیم که مردم در قیامت عذاب فراموشی اصل خود را خواهند دید و اهل صدر نیز فراموشی اصل غدیر را در قیامت کربلا دیدند. در قیام حسین. غدیر عید است و ما آن را جشن می گیریم، اما عهد و پیمان است و باید خودمان را بسنجیم تا روزی که کربلای ما تمام می شود، عزاداری نکنیم.
سید محمد بحرین