تصویری که پیش روی خود می بینید، چهره بازسازی شده داریوش سوم، آخرین پادشاه هخامنشیان است، اما این چهره چقدر می تواند مستند و نزدیک به واقعیت باشد؟ چگونه و بر چه اساسی می توان چهره شخصیت های تاریخی را که آثارشان در دست نیست، مانند جمجمه بازسازی کرد؟
این شخصیت منسوب به داریوش سوم، آخرین پادشاه هخامنشیان، از روی یک مرکز تحقیقات تاریخی از موزاییکی از نبرد ایسوس بین اسکندر مقدونی و داریوش سوم و همچنین سکه های ضرب شده در دوران سلطنت او بازسازی شده است.
قدمت این موزاییک به حدود 100 سال قبل از میلاد برمی گردد و اکنون در موزه ای در ناپل ایتالیا نگهداری می شود. داستان این موزاییک کپی یک تصویر است.
مرمت شخصیت های تاریخی یک کار رایج است. در سال 1877، هرمان شافهاوزن، انسان شناس آلمانی، یکی از اولین کسانی بود که سعی کرد با کار بر روی جمجمه های باستانی، چهره یک مرد پارینه سنگی را بازسازی کند.
در میان برجسته‌ترین شخصیت‌های تاریخی که تاکنون بازسازی شده‌اند، می‌توان به ملکه الیزابت، نرون، امپراتور روم باستان، اکتاویان آگوستوس، بنیان‌گذار امپراتوری روم، و کالیگولا، یکی دیگر از امپراتورهای روم باستان که به ظلم و بی‌رحمی شهرت داشت، و سنت نیکلاس، او نی کال اشاره کرد. جدید. 7500 سال از دوره نوسنگی، که بقایای آن در جبل الطارق است، می توان به مریم مجدلیه، مریتامون، فرمانروای مصر و دختر رامسس دوم و ویلیام شکسپیر اشاره کرد.
زن هفت هزار ساله تهرانی و مرد شامی ساسانی از جمله چهره های بازسازی شده در ایران هستند که هر دو توسط محمدرضا راکی، کارشناس موسسه تحقیقات باستان شناسی ساخته شده اند. وی گفت: چهره بازسازی شده داریوش سوم از نظر علمی نمی تواند دقیق باشد، اما از نظر هنری اگر تناسبات را رعایت می کرد، اثری جذاب و زیبا محسوب می شد.
وی تصریح کرد: بازسازی صورت به صورت دیجیتالی بر اساس یک سری متغیرها و با کمک فناوری انجام می شود و وجود نرم افزارهای سه بعدی که امروزه نسخه رایگان آن در دسترس است، کاربرد این چهره ها را تسهیل کرده و به یک رویه جهانی تبدیل شده است. .
وی ادامه داد: دو طبقه وجود دارد، در حالت اول می‌توان به قسمت‌هایی از این فرد مانند جمجمه که ویژگی طبیعی متوفی است، در بازسازی چهره یک پیرزن هفت هزار ساله دسترسی داشت. جمجمه و سایر متغیرهای مربوط به صورت بر اساس متغیرهایی که روی سکه باقی می ماند، مجسمه و کارت هایی که باقی می مانند انجام می شود.
تفاوت این دو کلاس در این است که مثلاً هنگام بررسی، فقط به سراغ منابع مکتوب کتابخانه ها می روید و یک سری تحلیل ها و نتایجی می گیرید که ممکن است درست نباشند، چون ممکن است نویسنده به منبع اعتماد نکرده باشد و بحث کند. او افزود که نمونه بارز آن نوشته های هرودوت است.
روش دیگر مبتنی بر تحقیقات میدانی است که در آن یافته ها به داده تبدیل و در نهایت به نتیجه پردازش می شوند. این یافته ها می تواند سفال، مجسمه و سکه باشد.
این محقق چهره بازسازی شده داریوش سوم را در کلاس دوم دبستان قرار داد و گفت: برای این بازسازی از جمجمه استفاده نشده است. هیچ وسیله جانبی دیگری برای داریوش سوم برای استفاده وجود نداشت. برای رنگ آمیزی صورت فقط از یک تصویر حک شده روی موزاییک و سکه استفاده شده است.
می دانیم که طراحی موزاییک یک متغیر پیچیده است و مجموعه ای از اجزای کوچک مانند ماسه، شن و سنگریزه با هم کار می کنند، بنابراین نسبت های تصویر ممکن است به دلیل شکلی که می گیرند دقیق نباشد. در مورد سکه هم همینطور.
تصویری که زده می شود ممکن است متناسب یا حتی اغراق آمیز نباشد یا اصلاً درست نباشد.
راکنی همچنین می‌گوید: «اگر از منظر هنری به این چهره بازسازی‌شده بنگریم، با قبول این واقعیت که خالق اصلی اثر موزاییک، سکه و سایر آثار قابل اعتماد بوده و چقدر متعهد به استفاده از الگوریتم‌ها و تناسبات است. فقط می توانیم بگوییم که اثر هنری خوبی خلق کرده است و بازسازی این فرد ممکن است بر اساس متغیرهای مورد استفاده درست باشد، اما ممکن است لزوماً چهره خود داریوش سوم و شخصی که روی موزاییک یا تصویر نقاشی می کند نباشد. یا سکه ممکن است صورت خود داریوش نقاشی نشود. چشم ندیده ام.
چهره داریوش سوم بر روی موزاییکی در پمپئی ایتالیا، نبرد ایسوس را به تصویر می کشد. چهره داریوش سوم از این نقش بازسازی شده است
وی همچنین یادآور شد: ما چهره داریوش سوم را نداریم. حتی جمجمه ای از داریوش سوم وجود ندارد که بتوان الگوریتم ها را روی آن پیاده سازی کرد. اگر جمجمه وجود داشته باشد، می توان اطلاعات زیادی از فرد به دست آورد. گاهی اوقات حتی یک شانس وجود دارد و می توانید از این جزئیات یک جمجمه دیوانه به دست آورید.
در بازسازی چهره زن 7000 ساله تهرانی جمجمه ای وجود داشت که اجزای صورت را بر اساس عناصر و الگوریتم ها روی آن قرار دادیم و بازسازی صورت گرفت اما در تصویر 7000 ساله خانم مسن، جزییات دیگری مانند شکستگی بینی، چین و چروک صورت، بیماری پوستی، رنگ، پوست و مدل مو را نمی شناختیم و اجرای این قسمت ها سلیقه ای بود. اگر مواد انسان شناسی فیزیکی برای آزمایش نداشته باشید، نتیجه ذوقی خواهد بود.
این کارشناس پژوهشکده باستان شناسی افزود: به نظر من تصویر داریوش سوم که بر اساس نقش موزاییک بود، ذوقی مثلاً برای مدل مو داشت. اگرچه در صحنه نبرد قسمتی از موهای داریوش نشان داده شد و ژولیده شد که البته در هر شرایطی می‌توانست باشد، اما به نظر من در بازسازی چهره این سلیقه درمان می‌شود.
یا دماغه موزاییک بزرگتر از بینی بازسازی شده در عکس منتسب به داریوش است که فکر می کنم به دلیل تناسب سنگ های به کار رفته در موزاییک باشد. بنابراین شاید این رقم چندان واقعی نباشد اما بر اساس موادی که در اختیار دارد می توان آن را یک اثر هنری دانست.
وی تاکید کرد: تا زمانی که جمجمه به دست نیامده و مطالعه نشود، هیچ یک از این نسبت ها درست نیست. با فرض اینکه چهره داریوش سوم به صورت موازی نقش بسته باشد، مطمئناً نمی دانیم که هنرمند اصلی فرصتی برای دیدن چهره شاه داشته است، زیرا به هر حال صحبت از دوره هخامنشیان است، حداقل بر اساس منابع مکتوب و شاید برای گیر نکردن، نگاه مستقیم به شاه چیز خوبی نبود و معمولاً صورت خود را پایین نگه می داشتند.
راکنی افزود: اگر به تجسم های دیگر مجسمه های داوود، مریم و عیسی مسیح نگاه کنید، خواهید دید که تا حدودی ساخته و پرداخته شنونده و ذهن نویسنده و حتی کمی سلیقه ای است. کار خیلی پیچیده ای نیست در حال حاضر افزونه هایی وجود دارند که به راحتی می توانند متغیرها را اضافه کنند و خود نرم افزار را بازسازی کنند، این نرم افزارها نیز رایگان هستند.
داریوش سوم دوازدهمین و آخرین پادشاه سلسله هخامنشی بود که پس از نبردهای طولانی اسکندر مقدونی را شکست داد و پایتخت های هخامنشیان را تصرف کرد. با مرگ داریوش، سلسله هخامنشی حدود 230 سال بعد ناپدید شد. اسناد تاریخی ادعا می کنند که داریوش سوم توسط ساتراپ غربی که در آرزوی پادشاهی بود مجروح شد و در نتیجه مرد.